Jef: Dzisiaj wypada 60 dzień konfliktu dotyczącego reformy emerytalnej, w tym 54 nieprzerwane dni strajku pracowników kolei oraz kierowców autobusów i metra w Paryżu. Demonstracje są organizowane według sektorów prawie codziennie. Co najmniej raz na tydzień jest zwoływana demonstracja ogólnokrajowa zgodnie z kalendarzem parlamentarnym i toczącą się debatą na szczeblu rządowym. Do tego dochodzą demonstracje Żółtych Kamizelek w każdą sobotę w całym kraju. Takich sobotnich demonstracji było już aż 64! Opinia publiczna nadal w przeważającej mierze popiera ruch strajkowy: 70% społeczeństwa popiera strajk a 64% uważa, że Macron jest złym prezydentem. I to pomimo przemocy policyjnej, jaka regularnie spotyka protestujących i antyspołecznego szumu w mediach.

Sylvain: Wszystko się zaczęło od tego, że 13 września 2019 r. pracownicy paryskiego metra zorganizowali „totalny” strajk w usługach i wezwali do strajku generalnego od 5 grudnia. W tym dniu na ulice wyszło milion osób i ruch strajkowy stał się międzybranżowy i międzyzwiązkowy. Ponownie dni strajku generalnego zostały wyznaczone na 10 i 17 grudnia. Wiele zakładów sektora publicznego i prywatnego przyłączyło się do tej mobilizacji w kolejnych tygodniach i przez cały styczeń 2020 r. Obecnie strajk w transporcie dobiegł końca (trudno wyżyć bez żadnych płac przez półtora miesiąca), ale pracownicy metra i tak ostatnio organizowali „czarny poniedziałek” 17 lutego i wzywali do strajku i demonstracji w dniu 20 lutego. To, że społeczeństwo w większości popiera strajk widać także w szerokim wsparciu internetowych zbiórek na fundusze strajkowe, gdzie udało się zebrać setki tysięcy Euro.

Jakie są żądania strajku?

Sylvain: Podstawowym żądaniem strajku generalnego jest powstrzymanie reformy systemu emerytalnego, którą chce wprowadzić liberalny rząd prezydenta Macrona. To żądanie spina cały ruch strajkowy. Macron chce całkowicie zniszczyć istniejący system emerytalny, który jest systemem solidarnościowym. Cechuje się między innymi tym, że np. dla pracowników w sektorze prywatnym, emerytury są obliczane na podstawie średnich płac z ostatnich 25 lat. Reforma przewiduje wyłączenie niektórych branż z tego systemu, jak na przykład skończenie z programem emerytalnym dla pracowników publicznych, w tym pracowników państwowych linii kolejowych (SNCF) i publicznie zarządzanego paryskiego metra (RATP). Do tego, rząd chce abyśmy pracowali jeszcze dłużej. W ramach reformy planuje się wydłużenie wieku emerytalnego do 64 lat, w porównaniu do dzisiejszych 62 lat.

Jef: Ruch strajkowy ma te same żądania co żółte kamizelki: o równość, sprawiedliwość społeczną i gospodarczą, godne płace i wysokiej jakości usługi publiczne, do tego o odrzucenie ultraliberalnej polityki Macrona, i o bardziej pro-ekologiczny system. Nie można też zapomnieć o buncie licealistów w związku z reformą w systemie edukacji.

Jakie sektory przyłączyły się do strajku generalnego?

Sylvain: Przede wszystkim, pracownicy sektora publicznego, czyli transportu, zdrowia, edukacji, skarbu państwa, władz lokalnych, budżetówki (przedsiębiorstw miejskich) czy kultury, w tym opery, teatrów, muzeów. Także sektora prywatnego, jak na przykład pracownicy rafinerii. W demonstracjach uczestniczą również osoby pracujące w dużych firmach, takich jak Carrefour, FNAC, czy Amazon. Ponadto porty w Le Havre i w Marsylii były blokowane przez pewien czas. Pracownicy firmy energetycznej EDF zorganizowali autorskie „akcje uderzenia”, które polegały na przywracaniu prądu gospodarstwom domowym, którym został on odcięty z powodu nie płacenia rachunków. Bardzo popularna jest także mobilizacja strażaków, którzy zabezpieczają demonstracje przed atakami ze strony policji. Oprócz kadry szkolnej i uniwersyteckiej w ruchu uczestniczą też licealiści i studenci. Nie jest zaskoczeniem, że w strajku nie uczestniczy personel sił bezpieczeństwa, który uważa się za „inny rodzaj pracownika”. Na barykadach, po stronie pracowniczej nie ma osób zatrudnionych w wojsku, policji, ani w żandarmerii.

Jaki jest związek między ruchem strajkowym a ruchem Żółtych Kamizelek?

Sylvain: Żółte Kamizelki uczestniczą w dniach strajku i międzybranżowej mobilizacji, ale dzisiejszy ruch strajkowy różni się od ruchu Żółtych Kamizelek. Strajkującym chodzi o blokowanie produkcji, w zakładach pracy. Żółte Kamizelki wyróżniają się tym, że organizują się poza miejscem pracy, czego przejawem są wielkie spotkania na rondach i w centrach miast.

Jef: Strajk jest kontynuacją ruchu Żółtych Kamizelek. Żółte kamizelki to ruch ekonomiczny. Można powiedzieć, że od zawsze był rewolucyjnie prospołeczny, ale na początku przyjął charakter „populistyczny”, bo dołączyły do niego wszystkie możliwe antysystemowe nurty. Dzisiaj Żółte Kamizelki rozumieją, że ruch obywatelski i ruch społeczny muszą się uzupełniać i współpracować. Mamy przecież wspólne cele walki z niesprawiedliwością tego systemu gospodarczego i z reformą emerytalną. Do tego, łączy nas opór i wytrwałość wobec brutalności policji, która charakteryzuje cały okres rządów Macrona.

W strajku uczestniczą pracownicy wszystkich central związkowych we Francji. Czy strajk zmienił relację między szeregowymi pracownikami a zarządem, zwłaszcza w największych centralach?

Jef: W moim magazynie gdzie jest kilka związków, nie zauważyłem takich zmian. Ale widać, że podczas demonstracji coraz więcej osób woli iść pod banerem naszego związku Solidaires, niż pod banerami dużych zbiurokratyzowanych central. W sektorach, w których strajk był najdłuższy i najcięższy, a więc na kolei i w metrze, duże centrale związkowe długo nie reagowały na apele szeregowych pracowników o strajk, zanim w końcu zostały zmuszone żeby go wezwać (chodzi mi głównie o związek CGT). Inne centrale, jak UNSA i CFDT negocjowały z rządem bez mandatu i wezwały do zakończenia strajku wbrew decyzji zgromadzeń ogólnych pracowników. [od redakcji: W odpowiedzi strajkujący kilkakrotnie odcięli prąd w paryskiej siedzibie CFDT, jednej z największych centrali związkowych].

Sylvain: Ten ruch strajkowy zaczął się „od dołu”, to zespoły kierowców pociągów i metra zdecydowały o organizacji strajku generalnego a następnie związki podjęły ich apel. Silny ruch strajkowy może być zainicjowany tylko od dołu, nie można go zadekretować „z góry”. Nic dziwnego, że istnieją napięcia w związkach CFDT i UNSA, które apelowały o „rozejm świąteczny” w grudniu, to znaczy wzywały pracowników transportu, aby wrócili do pracy. Baza tych związków odpowiedziała przedstawicielom zarządu „Nie”!

Dziękujemy za rozmowę!